ไฮไลท์
- เครื่องหมายการค้าเป็นเครื่องมือสำคัญในการทำการค้าระหว่างประเทศ และเป็นเครื่องมือสำคัญที่เจ้าของใช้ในการสร้าง “ตัวตน” ที่ชัดเจนให้กับสินค้าและบริการของตน ใช้สื่อสารและสร้างภาพจำให้กับผู้บริโภคได้ง่ายขึ้น ดังนั้น การจดทะเบียนเพื่อขอรับความคุ้มครองในเครื่องหมายการค้าจึงเป็นสิ่งจำเป็น โดยเฉพาะสำหรับผู้ประกอบการหน้าใหม่ที่กำลังสนใจบุกตลาดประเทศ
- ภาครัฐและภาคเอกชนในกว่างซีมีความตื่นตัวมากพอสมควรเกี่ยวกับการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า เมื่อปี 2564 กว่างซีเป็นมณฑลที่ได้รับคะแนนสูงสุดด้านการพัฒนาสิ่งแวดล้อมเพื่ออำนวยความสะดวกในการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า ภายใต้การดำเนินงานของรัฐบาลกว่างซีที่เร่งส่งเสริมให้ภาคธุรกิจยื่นขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในต่างประเทศ ช่วยให้ปริมาณคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า และเครื่องหมายการค้าที่ได้รับการขึ้นทะเบียนมีจำนวนเพิ่มสูงขึ้นจากปีก่อน
- สำหรับผู้ประกอบการไทยที่สนใจหรือกำลังเจาะตลาดในจีนว่า การจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในจีนเป็นสิ่งจำเป็นที่ผู้ประกอบการไม่ควรละเลย หากเป็นสินค้า Hi-Tech หรือเป็นสินค้าเชิงนวัตกรรมสมัยใหม่จะต้องจดสิทธิบัตรให้เรียบร้อยด้วย เพื่อป้องกันปัญหาการละเมิดสิทธิ/สวมรอยใช้เครื่องหมายการค้า ซึ่งเคยเกิดขึ้นกับตราสินค้าไทยหลายยี่ห้อ
‘เครื่องหมายการค้า’ สำคัญไฉน ทำไมจึงต้องจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า เป็นคำถามที่มักเกิดขึ้นในใจของผู้ประกอบการหน้าใหม่ที่กำลังคิดจะเริ่มทำธุรกิจ
คำว่า เครื่องหมายการค้า หรือ Trademark เป็นทรัพย์สินทางปัญญาประเภทหนึ่ง หมายถึง เครื่องหมายหรือสัญลักษณ์หรือตราที่ใช้กับสินค้าหรือบริการ เพื่อแสดงความแตกต่างของสินค้าหรือบริการที่ใช้เครื่องหมายการค้านั้น โดยเจ้าของเครื่องหมายการค้ามีสิทธิโดยชอบด้วยกฎหมายแต่เพียงผู้เดียวในการใช้เครื่องหมายการค้ากับสินค้าและบริการของตน
ในแง่ธุรกิจแล้ว เครื่องหมายการค้าเป็นเครื่องมือสำคัญที่เจ้าของใช้ในการสร้าง “ตัวตน” ที่ชัดเจนให้กับสินค้าและบริการของตน ใช้ในการสื่อสารและสร้างภาพจำให้กับผู้บริโภคได้ง่ายขึ้นด้วย อีกทั้ง เครื่องหมายการค้ายังเป็นเครื่องมือสำคัญในการทำการค้าระหว่างประเทศด้วย ทำให้เจ้าของเครื่องหมายการค้าจำเป็นต้องจดทะเบียนเพื่อขอรับความคุ้มครองสิทธิในต่างประเทศก่อนที่จะส่งออกสินค้าไปจำหน่ายยังประเทศนั้นๆ เพราะหากเจ้าของสินค้าไม่คุ้มครองเครื่องหมายการค้าแล้ว วันดีคืนดี เจ้าของแบรนด์ตัวจริงก็อาจกลายเป็นผู้ละเมิดเครื่องหมายการค้าของตนเองก็เป็นได้
ความสำคัญของเครื่องหมายการค้าที่กล่าวมาข้างต้น ทำให้รัฐบาลกว่างซี โดยสำนักงานกำกับดูแลตลาดเขตฯ กว่างซีจ้วง (Guangxi Market Regulation Administration) เร่งผลักดันยุทธศาสตร์เครื่องหมายการค้าและแบรนด์ ส่งเสริมการอำนวยความสะดวกในเรื่องการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า ยกระดับความคุ้มครองเครื่องหมายการค้า และปราบปรามการละเมิดสิทธิเครื่องหมายการค้าอย่างต่อเนื่อง เพื่อยกระดับขีดความสามารถทางการแข่งขันของสินค้าและบริการ
สถิติที่น่าสนใจเกี่ยวกับการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของเขตฯ กว่างซีจ้วง มีดังนี้
- จนถึงปลายเดือนมีนาคม 2565 เขตฯ กว่างซีจ้วงมีเครื่องหมายการค้าที่ได้รับการขึ้นทะเบียนแล้ว 414,000 ชิ้น อัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นสูงเป็นอันดับที่ 5 ของประเทศจีน (สูงกว่าอัตราขยายตัวเฉลี่ยทั้งประเทศอยู่ร้อยละ 7.13 จุด)
- จนถึงปลายเดือนมีนาคม 2565 เขตฯ กว่างซีจ้วงมีเครื่องหมายการค้าระหว่างประเทศที่ได้รับความคุ้มครองภายใต้พิธีสารกรุงมาดริด (Madrid Protocol) ใน 118 ประเทศ/ดินแดน จำนวน 225 ชิ้น ยกตัวอย่างเช่น เส้นหมี่หอยขมเมืองหลิ่วโจว หรือที่ภาษาจีนเรียกว่า ‘หลิ่วโจวหลัวซือเฝิ่น’ (柳州螺蛳粉) ได้รับความคุ้มครองแล้วใน 17 ประเทศ/ดินแดน จากที่ยื่นคำร้องไปใน 44 ประเทศ/ดินแดนทั่วโลก
- เฉพาะปี 2564 เขตฯ กว่างซีจ้วงมีคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า 119,500 ชิ้น มีเครื่องหมายการค้าที่ได้รับการขึ้นทะเบียน 99,700 ชิ้น โดย ‘นครหนานหนิง’ เป็นเมืองที่มีการขึ้นทะเบียนเครื่องหมายการค้ามากที่สุดในมณฑล ตามมาด้วยเมืองหลิ่วโจว เมืองกุ้ยหลิน และเมืองยวี่หลิน
- จนถึงปลายเดือนมีนาคม 2565 เขตฯ กว่างซีจ้วงดำเนินการปราบปรามคดีละเมิดสิทธิเครื่องหมายการค้าแล้ว 875 คดี เพิ่มขึ้น 23.41% จากปี 2563 มูลค่าคดี 10.5 ล้านหยวน ปรับเป็นเงิน 6.9 ล้านหยวน การปราบปรามการละเมิดสิทธิเครื่องหมายการค้า และการแย่งจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าโดยเจตนา โดยเฉพาะในกลุ่มสินค้าอาหาร เครื่องดื่ม ผลิตภัณฑ์บำรุงสุขภาพ สินค้าเกษตร ของใช้สำหรับเด็ก เครื่องหมายการค้าต่างประเทศ และเครื่องหมายการค้าที่เป็นแบรนด์เก่าแก่
- การจัดอันดับ 500 แบรนด์ที่มีมูลค่ามากที่สุดของประเทศจีน ประจำปี 2564 มีแบรนด์ของกว่างซีที่ติดอันดับ 6 แบรนด์ อาทิ แบรนด์รถยนต์ Wuling (五菱) / แบรนด์เครื่องยนต์สันดาป Yuchai (玉柴) / แบรนด์เบียร์ Guilin Liquan (桂林漓泉)
- การจัดอันดับ 100 แบรนด์สินค้าที่เป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ หรือ GI ของประเทศจีน ประจำปี 2564 มีแบรนด์ของกว่างซีที่ติดอันดับ 9 แบรนด์ อาทิ ชามะลิอำเภอระดับเมืองเหิงเสี้ยน ส้มซาถางเมืองกุ้ยหลิน และมะม่วงเมืองไป่เซ่อ
- ดัชนีการพัฒนาเครื่องหมายการค้าและแบรนด์ของประเทศจีน ประจำปี 2021 ของ China Trademark Association (中华商标协会) เขตฯ กว่างซีจ้วง ได้รับคะแนนการประเมินสูงที่สุดในประเทศจีนในหมวดดัชนีการพัฒนาสิ่งแวดล้อมให้เอื้ออำนวยต่อการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า ด้วยคะแนน 84.06 ส่วนในภาพรวม เขตฯ กว่างซีจ้วงอยู่อันดับที่ 15 ของประเทศจีน โดยอันดับ 1-5 ได้แก่ มณฑลกวางตุ้ง มณฑลเจ้อเจียง กรุงปักกิ่ง มณฑลเจียงซู และนครเซี่ยงไฮ้
ที่ผ่านมา รัฐบาลกว่างซีกำลังเร่งส่งเสริมให้ภาคธุรกิจยื่นขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าระหว่างประเทศตามพิธีสารมาดริด (Madrid protocol) การพัฒนากลไกการรับมือข้อพิพาทด้านทรัพย์สินทางปัญญาในต่างประเทศ การพัฒนาแพลตฟอร์มบิ๊กดาต้าทรัพย์สินทางปัญญาจีน-อาเซียน (China-ASEAN Intellectual Property Big Data Platform/中国—东盟知识产权大数据平台) และจัดตั้งฐานข้อมูลผู้เชี่ยวชาญ (Expert Database) เพื่อให้บริการที่เกี่ยวข้องด้านทรัพย์สินทางปัญญาในต่างประเทศ และการจัดทำคู่มือแนะนำการคุ้มครองสิทธิทรัพย์สินทางปัญญาในต่างประเทศ ซึ่งจะช่วยให้ภาคธุรกิจสามารถก้าวออกไปอย่างมั่นใจและมั่งคง
นอกจากนี้ รัฐบาลกว่างซีกำลังเร่งส่งเสริมการเข้ามาลงทุนของบริษัทข้ามชาติ/องค์กรด้านทรัพย์สินทางปัญญาในกว่างซี เช่น การจัดตั้งศูนย์วิจัยและพัฒนาและศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีและสิทธิบัตร การเข้ามาของบริษัทผู้ให้บริการด้านทรัพย์สินทางปัญญาระหว่างประเทศ เพื่อเติมเต็มช่องว่างในสาขาการบริการขั้นสูงในกว่างซี และการเชิญชวนให้ผู้เชี่ยวชาญด้านทรัพย์สินทางปัญญาเพื่อเติมเต็มช่องว่างด้านบุคลากรที่มีทักษะและความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน
สำหรับภาคธุรกิจ(ไทย)ที่เข้ามาลงทุนในกว่างซี ปัจจุบัน รัฐบาลกว่างซีได้จัดตั้งหน่วยให้คำแนะนำปรึกษาเกี่ยวกับเครื่องหมายการค้า 51 แห่งทั่วมณฑล และหน่วยให้ความช่วยเหลือด้านการคุ้มครองสิทธิทรัพย์สินทางปัญญาในทุกเมือง โดยเฉพาะในเขตทดลองการค้าเสรีจีน (กว่างซี) รัฐบาลกว่างซีได้จัดตั้งกลไกการให้ความคุ้มครองแบบเร่งด่วนในเขตทดลองฯ พื้นที่ย่อยนครหนานหนิง เมืองชินโจว และเมืองฉงจั่ว ให้สิทธิพิเศษสำหรับการตรวจสอบสิทธิบัตร ลดระยะเวลาการดำเนินการจาก 10 วันทำการเหลือเพียง 1 วันทำการ และยกระดับมาตรฐานความเป็นสากลด้านทรัพย์สินทางปัญญา โดยเฉพาะการให้ความสำคัญกับกระบวนการพิพากษาในคดีทรัพย์สินทางปัญญากับอาเซียน
บีไอซี ขอฝากสำหรับสำหรับผู้ประกอบการไทยที่สนใจหรือกำลังเจาะตลาดในจีนว่า การจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในจีนเป็นสิ่งจำเป็นที่ผู้ประกอบการไม่ควรละเลย หากเป็นสินค้า Hi-Tech หรือเป็นสินค้าเชิงนวัตกรรมสมัยใหม่จะต้องจดสิทธิบัตรให้เรียบร้อยด้วย เพื่อป้องกันปัญหาการละเมิดสิทธิ/สวมรอยใช้เครื่องหมายการค้า ซึ่งเคยเกิดขึ้นกับตราสินค้าไทยหลายยี่ห้อ
นอกจากนี้ สำนักงาน GX AIC (广西工商局) ได้ริเริ่มกลไกการทำงานใหม่ โดยล้อตามแนวทางการปฏิรูปเพื่ออำนวยความสะดวกในการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า โดยจัดตั้ง “ช่องบริการรับจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า” ที่สำนักงานใหญ่ (GX AIC) และสำนักงานทุกเมืองทั่วมณฑล
ทั้งนี้ ผู้ประกอบการสามารถยื่นจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าได้ด้วยตนเองหรือว่าจ้างบริษัทตัวแทนในจีน หรือหากผู้ประกอบการไม่สะดวก สามารถยื่นได้ที่ “สำนักงานรับคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าระหว่างประเทศ” (Madrid Application Receiving Office) ณ ที่ทำการกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ โดยยื่นคำขอในประเทศไทยผ่านระบบออนไลน์และเลือกขอรับความคุ้มครองในประเทศภาคีสมาชิกพิธีสารมาดริดได้กว่า 193 ประเทศ/ดินแดนทั่วโลก ซึ่งครอบคลุมถึงประเทศจีนด้วย
บทความที่น่าสนใจ : SMEs ไทยควรรู้ Tips & Tricks จด “เครื่องหมายการค้า” สิ่งที่ต้องทำก่อนบุกตลาดจีน คลิ๊กเลย
จัดทำโดย นายกฤษณะ สุกันตพงศ์ ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน ณ นครหนานหนิง
ที่มา เว็บไซต์ www.gx.chinanews.com (中新网广西) วันที่ 13 พฤษภาคม 2565 และวันที่ 18 เมษายน 2565
เว็บไซต์ http://www.cta.org.cn (中华商标协会)
